โรคพิษสุนัขบ้า ภัยร้ายที่ควรระวัง
โรคพิษสุนัขบ้า ก่อความเสียหายต่อชีวิตคนและสัตว์เลี้ยง
Home / การฝึกสุนัข
แม้ว่าโรคพิษสุนัขบ้าจะเป็นโรคที่รู้จักกันมานานแล้ว
แต่ด้วยปัจจัยหลายๆ อย่าง อาทิ ขาดความเอาใจใส่สัตว์เลี้ยงของตนเองหรือความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ทำให้โรคนี้ยังคงอยู่ และก่อความเสียหายต่อชีวิตคนและสัตว์เลี้ยงอย่างต่อเนื่อง และมีแนวโน้มว่าจะมีความรุนแรงขึ้น
กรมปศุสัตว์ได้มีการประกาศพื้นที่ที่มีการระบาดของโรคซึ่งกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทย นอกจากนี้ยัง มีรายงานว่ามีผู้ถูกสุนัขบ้ากัดแล้วเสียชีวิตไปแล้วหลายราย ตามที่ได้มีข่าวนำเสนอผ่านทางสื่อสารมวลชนและ social media ต่างๆ ทำให้ผู้คนเริ่มตระหนักถึงความรุนแรงของโรคและหันมาสนใจระมัดระวังตนเองและ สัตว์เลี้ยงมากยิ่งขึ้น สุนัขและแมวเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีความใกล้ชิดกับคน มีทั้งที่เลี้ยงอยู่ในบ้านหรือเลี้ยงแบบบุฟเฟ่ต์ และมีจำนวนไม่น้อยที่เป็นสุนัขและแมวจรจัด ซึ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้นจนก่อให้เกิดปัญหาสาธารณะและเป็นแหล่งพาหะ โรคต่างๆ กรณีโรคพิษสุนัขบ้านั้นไม่ว่าคนหรือสัตว์ เมื่อแสดงอาการป่วยแล้วจะเสียชีวิตทุกราย จึงเป็นโรคที่ ควรเฝ้าระวังและหาทางป้องกัน การควบคุมประชากรสุนัขและแมวถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่ช่วยลดความเสี่ยงใน การแพร่กระจายของโรค
จริงหรือไม่ที่สุนัขและแมวเป็นโรคพิษสุนัขบ้าเฉพาะหน้าร้อน
ความเชื่อดังกล่าวไม่เป็นความจริงเนื่องจากผลการชันสูตรโรคพิษสุนัขบ้าโดยห้องปฏิบัติการของกรม ปศุสัตว์ที่กระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศนั้น มีการตรวจพบเชื้ออยู่ตลอดทั้งปี
โรคพิษสุนัขบ้าเกิดจากเชื้อไวรัส (Rabies virus) เมื่อเชื้อออกจากร่างกายสิ่งมีชีวิตจะมีชีวิตอยู่ได้ไม่ นาน ถูกทำลายได้ง่ายเมื่อถูกความร้อน แสงแดด หรือสภาวะแห้งแล้ง สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิดเป็นโรคนี้ ได้ มีคนจำนวนไม่น้อยเข้าใจผิดว่าโรคพิษสุนัขบ้าติดคนโดยการถูกสุนัขหรือแมวที่มีเชื้อกัดเท่านั้น จริงๆ แล้ว เชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้าสามารถแพร่กระจายสู่คนจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่นๆ ที่เป็นโรคและมีโอกาสสัมผัสใกล้ชิดกับคนได้ด้วย เช่น วัว ควาย แพะ แกะ สุกร ม้า ลิง ชะนี กระรอก และสัตว์ป่า เป็นต้น
โรคพิษสุนัขบ้าติดต่อจากสัตว์สู่คนได้อย่างไร
สัตว์ที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้าจะขับเชื้อออกมากับน้ำลายก่อนสัตว์แสดงอาการป่วย 3-5 วัน จนกระทั่ง เสียชีวิต เชื้อจะเข้าสู่ร่างกายผ่านทางบาดแผลที่ถูกข่วน เลีย กัด รอยถลอกที่ผิวหนัง เยื่อบุตา จมูกและปาก ระยะฟักตัวของเชื้อในสุนัขและแมวประมาณ 3-8 สัปดาห์ ในคนประมาณ 3 สัปดาห์ ถึง 4 เดือน บางรายอาจ เร็วหรือช้ากว่านี้ อาจใช้เวลาเป็นปีจึงแสดงอาการ ซึ่งขึ้ นกับหลายปัจจัย อาทิ ปริมาณเชื้อหรือตำแหน่งที่ ได้รับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย และพบว่าเชื้อจากสัตว์ป่ามีความรุนแรงมากกว่าสัตว์เลี้ยง
อาการของสุนัขและแมวที่เป็นโรคพิษสุนัขเป็นอย่างไร
อาการในสุนัขมี 2 แบบ ได้แก่ แบบดุร้ายและแบบซึม แบบดุร้าย สุนัขจะแสดงอาการทางประสาท กระวนกระวาย กัดทุกสิ่งที่ขวางหน้า ตัวแข็ง บางตัว ล้มลงชักกระตุก ถ้ากักขังไว้จะกัดกรงจนเลือดไหลโดยไม่รู้สึกเจ็บปวด อาการดังกล่าวนี้เรียกว่าระยะตื่นเต้นซึ่ง จะแสดงอาการอยู่หลายวันจนเข้าสู่ระยะอัมพาต สุนัขจะมีน้ำลายไหล ไม่สามารถใช้ลิ้น ได้ สุนัขอาจมีอาการขย้อนคล้ายมีอะไรติดคอ ล้มลง เป็นอัมพาตทั่วตัวและตายในที่สุด แบบซึม สุนัขบ้าอาจแสดงอาการในระยะตื่นเต้นสั้นมากจนไม่ทันสังเกตเห็นอาการ แล้วแสดงอาการ ในระยะอัมพาต สุนัขบ้าที่แสดงอาการทั้ง 2 แบบ มักตายในเวลาไม่เกิน 10 วัน อาการที่พบในแมว แมวมักซุกตัวในมุมมืด มีอาการตื่นเต้น ดุร้าย กล้ามเนื้อสั่น น้ำลายไหล มี อาการทางประสาท จะกัดหรือข่วนอย่างรุนแรงไม่ปล่อย ขาเป็นอัมพาตและตายในที่สุด
ทำอย่างไรเมื่อถูกสุนัขบ้าหรือสงสัยว่าบ้ากัด
รีบล้างแผลให้เร็วที่สุดด้วยสบู่และน้ำสะอาดหลายๆ ครั้ง เช็ดแผลด้วย Providone iodine หรือ แอลกอฮอล์ 70% หรือยาฆ่าเชื้อภายนอกชนิดอื่นๆ รีบไปพบแพทย์เพื่อการป้องกันและการรักษาที่ถูกต้อง
- จดจำลักษณะสัตว์ สังเกตอาการและสาเหตุที่ถูกกัด
- ติดตามหาเจ้าของสัตว์ที่กัด ซักถามประวัติการฉีดวัคซีนของสัตว์
- ควรกักขังสัตว์และเฝ้าดูอาการอย่างน้อย 10 วัน
- หากไม่สามารถกักสัตว์เพื่อเฝ้าดูอาการได้ หรือสัตว์นั้นหายไปจากพื้นที่ที่เคยอยู่ ให้สันนิษฐานว่า สัตว์ตัวนั้นน่าจะมีโอกาสป่วยเป็นโรคพิษสุนัขบ้าไว้ก่อน
- ถ้าสัตว์ตายควรนำส่งห้องปฏิบัติการชันสูตรโรคพิษสุนัขบ้า ได้แก่
- 1) สถานเสาวภา สภากาชาดไทย (คลินิกชันสูตรและวิจัยโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์)
- 2) สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน
- 3) ศูนย์วิจัยและพัฒนาการสัตวแพทย์ของกรมปศุสัตว์ที่มีอยู่ทุกภาคของประเทศไทย (http://www.thairabies.net/trn/Sending.aspx)
ตัดเฉพาะส่วนหัวแช่น้ าแข็ง ใส่ถุงพลาสติกหลายๆ ชั้น แล้วส่งตรวจภายใน 24 ชั่งโมง การตัดหัวสัตว์ ต้องทำด้วยความระมัดระวังเพราะเป็นวิธีที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ หรือติดต่อที่สำนักงานปศุสัตว์อำเภอ ปศุสัตว์ จังหวัดที่อยู่ใกล้บ้านเพื่อขอคำแนะนำ
เราจะหลีกเลี่ยงและป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าอย่างไร
- นำสัตว์เลี้ยงไปฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าเมื่ออายุ12 สัปดาห์แล้วฉีดกระตุ้นที่ 2-4 สัปดาห์ หลังจากฉีดวัคซีนเข็มแรก ถ้าเป็นลูกสุนัขหรือแมวที่เกิดจากแม่ที่ไม่เคยฉีดวัคซีนพิษสุนัขบ้ามาก่อนให้ พาไปฉีดตั้งแต่อายุ 2 เดือน และฉีดซ้ าที่อายุ 3 เดือน แล้วฉีดกระตุ้นตามก าหนด
- หากสัตว์เลี้ยงของเราโดนสัตว์ที่สงสัยว่าจะเป็นโรคพิษสุนัขบ้ากัดให้นำสัตว์ไปพบสัตวแพทย์เพื่อรับ การฉีดวัคซีนกระตุ้นตามโปรแกรมเฝ้าระวังโรค และกักสัตว์เพื่อสังเกตอาการ
- ไม่ปล่อยสัตว์ออกมานอกบ้านโดยไม่ดูแลเพราะอาจได้รับเชื้อพิษสุนัขบ้าจากสุนัขจรจัดที่เป็นโรค
- คุมกำเนิดสุนัขและแมวหากไม่ต้องการเพิ่มจำนวน และไม่ควรนำมาปล่อยเป็นสุนัขและแมวจรจัด 5. ไม่แหย่หรือรบกวนสัตว์ ไม่แยกสัตว์ที่กำลังกัดกันด้วยมือเปล่า อย่าปล่อยให้เด็กเล็กเล่นกับสัตว์โดย ลำพัง และไม่ควรคลุกคลีกับสัตว์ที่ไม่มีเจ้าของ
- ไม่เก็บลูกสุนัขหรือแมวมาเลี้ยงเพราะอาจมีเชื้อพิษสุนัขบ้าติดมา
- เมื่อพบสัตว์ที่สงสัยว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้า ต้องรีบแจ้งเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ สถานีอนามัย หรือสถาน บริการสาธารณสุขทันที
- หมั่นสังเกตสัตว์แปลกปลอมที่เข้ามาในชุมชนเพื่อเป็นการเฝ้าระวังโรค
ท่านสามารถนำสัตว์เลี้ยงไปฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่ใด
– โรงพยาบาลสัตว์เพื่อการสอนของสถาบันการศึกษาต่างๆ ที่มีคณะสัตวแพทย์ ซึ่งรวมถึง โรงพยาบาลสัตว์เพื่อการสอน คณะสัตวแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีมหานคร
– โรงพยาบาลสัตว์หรือคลินิกเอกชนใกล้บ้าน
– กรณีหน่วยงานราชการ หรือสถาบันการศึกษาต่างๆ ที่มีคณะสัตวแพทย์ จัดโครงการออกหน่วย รณรงค์ฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าในพื้นที่ของท่าน สามารถน าสัตว์เลี้ยงเข้ารับการฉีดวัคซีนฟรีและ ขอค าปรึกษาหรือสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าและการดูแลสุขภาพสัตว์เลี้ยงได้ด้วย โครงการชุมชนร่วมใจห่างไกลโรคพิษสุนัขบ้า คณะสัตวแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีมหานคร คณาจารย์ นักศึกษา เจ้าหน้าที่ และจิตอาสา ลงพื้นที่ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ทำหมัน ถ่ายพยาธิในสัตว์เลี้ยง และรณรงค์ให้ประชาชนเกิดความเข้าใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า “เจ้าของสัตว์เลี้ยงมีส่วนสำคัญที่จะช่วยลดโอกาสการแพร่กระจายโรค โดยการเลี้ยงสัตว์ด้วยความรับผิดชอบ ดูแลเอาใจใส่ ทั้งสุขภาพร่างกายและจิตใจ เสมือนเขาเป็นสมาชิกของครอบครัว”
บริการฝึกและฝากเลี้ยงสุนัขทุกสายพันธ์แก้ไขพฤติกรรมทุกพฤติกรรมตามที่เจ้าของต้องการ
ด้วย 2 ใบประกาศหลักสูตรครูฝึกสุนัขตำรวจและวิทยากรระดับนานาชาติเกี่ยวกับหัวข้อพฤติกรรมของมนุษย์กับสุนัข รวมทั้งให้ความรู้ในคอลัมนิสต์ประจำนิตยสารสัตว์เลี้ยงชั้นแนวหน้าหลายฉบับอาทิ สื่อรักสัตว์เลี้ยง,แหล่งสัตว์เลี้ยงและช่วยเหลือสุนัขในโครงการฝึกสุนัขไร้บ้านให้มีบ้านอยู่
บริการฝึกและฝากเลี้ยงสุนัขทุกสายพันธ์แก้ไขพฤติกรรมทุกพฤติกรรมตามที่เจ้าของต้องการ