สารอาหารและการให้อาหารสุนัข

นํ้า เป็นสารอาหารที่สำคัญมากชนิดหนี่งต่อร่างกาย เนื่องจากร่างกาย สัตว์ประกอบด้วยนํ้า ประมาณ 70 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้น การที่ร่างกายขาดนํ้า จะส่งผลกระทบอย่างรุนแรง และเฉียบพลันต่อระบบสรีรวิทยาของสัตว์มากกว่าการขาดสารอาหารชนิดอื่น เช่น สัตว์สูญเสียไขมัน หรือ โปรตีน มากกว่าครึ่งหนึ่งของร่างกายสัตว์ยังคงมีชีวิตอยู่ได้ แต่สัตว์ที่สูญเสียนํ้าเพียง 10% ของนํ้าในร่างกายสามารถสูญเสียชีวิตได้ทันที หน้าที่ของนํ้าในร่างกายที่สำคัญ คือ  เป็นตัวทำละลายที่ช่วยในขบวนการทางเคมีต่าง ๆ รวมทั้งการขนส่งสารอาหาร การขจัดของเสีย และการระบายความร้อนออกจากร่างกาย สุนัขต้อง มีนํ้าสะอาดตั้งไวให้กินตลอดเวลา โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีที่เลี้ยงสุนัขด้วยอาหารแห้ง และควรเปลี่ยนนํ้าทุกวัน

โปรตีนเป็นสารอาหารที่ร่างกายนำไปใช้ในการสร้างเนื้อเยื่อที่เป็นโครงสร้างของร่างกาย เช่น กล้ามเนื้อ ผิวหนัง ผม และเล็บ ฯลฯ นอกจากนี้ เอนไซม์และฮอร์โมนส่วนมากก็มีโปรตีนเป็นส่วนประกอบ หน่วยย่อยของโปรตีนเรียกว่า กรดอะมิโน ซึ่งได้มาจากทั้งอาหารที่สัตว์กินเข้า ไป และร่างกายสังเคราะห์เอง กรดอะมิโนที่สัตว์ต้องการมีประมาณ 22 ชนิด ในอาหารสัตว์ควรมีกรดอะมิโนดังกล่าวครบถ้วนและมี ปริมาณมากพอ เพื่อให้ขบวนการสร้างโปรตีนดำเนินไปอย่างปกติและสอดคล้องกับความต้องการของร่างกาย กรดอะมิโนบางชนิดที่ร่างกายไม่สามารถสังเคราะห์ขึ้นเองได้ จำเป็ยต้องได้รับจากอาหารที่สัตว์กินเข้าไป

วัตถุดิบที่ใช้เป็นแหล่งโปรตีนหรือกรดอะมิโน ได้มาจาก 2 แหล่งคือ จากพืชและจากสัตว์ โปรตีนจากสัตว์ที่นิยมนำมาทำอาหารสุนัข ได้แก่ เนื้อ จากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั้งหลาย เช่น โค สุกร ม้า สัตว์ปีก ปลา ส่วนวัตถุที่ มีคำว่า By – products อยู่ด้วยจะหมายถึง เนื้อ ผสมกับเครื่องใน ขน หัว และ เท้า ผสมอยู่ด้วย

ปัจจุบันได้มีการนำเอาเนื้อแกะ และ กระต่าย เข้ามาเป็นแหล่งอาหาร โปรตีน เพื่อเพิ่มความหลากหลาย และใช้ในกรณีสุนัขแพ้ต่อโปรตีนจากไก่ และเนื้ออื่นๆ นอกจากนี้ยังมีไข่ ซึ่งเป็นแหล่งโปรตีนที่ดี แต่ควรทำให้สุกก่อนให้สุนัขกิน เพราะไข่ขาวจะย่อยได้ดีกว่า นอกจากนี้ในไข่ขาวดิบยังมีสาร Avidinซึ่งจะขัดขวางขบวนการเมตาโบลิซึมของวิตามินบีและไบโอทิน (biotin)

เนยแข็ง เป็นแหล่งโปรตีน และแคลเซียมที่ดี แต่ทำให้เกิด ท้องเสียได้ถ้าให้สุนัขกินเป็นจำนวนมาก

นม เป็นอาหารที่มีคุณภาพสูง เพราะมีสารอาหารหลายอย่าง แต่สุนัขบางตัวอาจย่อยลำบาก

โปรตีนจากพืชที่นิยม ได้แก่ แป้งข้าวโพด แป้งถั่วเหลือง กากถั่วเหลือง อัลฟัลฟาป่น และวีทเจิว์ม โดยทั่วไปโปรตีนจากพืชจะมีสมดุลและการ ใช้ประโยชน์ได้ของกรดอะมิโนด้อยกว่าโปรตีนจากสัตว์ นอกจากนี้บางชนิด ยังประกอบด้วยสารพิษทำให้สัตว์ใช้โปรตีนจากพืชหรือแร่ธาตุอื่นในอาหารสัตว์ได้ไม่เต็มที่ เช่น โปรตีนจากพืชจะมีกรด Phytic กรดนี้จะรวมกับแร่ธาตุ ต่าง ๆ เช่น ฟอสฟอรัส ทำให้การใช้ประโยชน์ของแร่ธาตุดังกล่าวลดลง

เป็นแหล่งพลังงานที่สำคัญของเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เซลล์ประสาท เซลล์หัวใจ และเม็ดเลือดแดง นอกจากนี้กลูโคสซึ่งเป็น หน่วยเล็กที่สุดของคาร์โบไฮเดรทที่ร่างกายนำไปใช้ประโยชน์ได้ ยังช่วยสังเคราะห์กรดอะมิโนและสารต่าง ๆ ในร่างกาย และทำงานร่วมกับโปรตีนและ ไขมันในส่วนประกอบที่เป็นโครงสร้างของร่างกาย อย่างไรก็ตามการกินคาร์โบไฮเดรตที่มากเกินไป ร่างกายสัตว์เปลี่ยนคาร์โบไฮเดรตส่วนเกินเป็นไขมัน สะสมตามส่วนต่างๆ ของร่างกายทำให้เกิดโรคอ้วนได้ แหล่งคาร์โบไฮเดรตในอาหารสุนัข ได้แก่ ข้าวโพด ข้าว ข้าวสาลี ข้าวโอ๊ด เมล็ด ธัญพืช ขนมปัง มันฝรั่ง ข้าว และ pasta ส่วนประกอบพวกนี้จะมีราคาถูกและใช้เป็นจำนวนมากในอาหารสุนัข

ไขมันเป็นสารอาหารที่ให้พลังงานสูงเมื่อเทียบกับโปรตีน และ คาร์โบไฮเดรตในปริมาณที่เท่ากัน ไขมันให้พลังงานสูงกว่าประมาณ 2.25 เท่า นอกจากนี้ไขมันยังมีประสิทธิภาพย่อยได้สูงกว่าอีกด้วย ไขมันนอกจากให้พลังงานแล้วยังทำหน้าที่อีกหลายอย่าง เช่น เป็นแหล่งของกรดไขมันที่จำเป็น ต่อการทำงานของร่างกายและป้องกันการเกิดโรคผิวหนัง ได้แก่ กรดไขมันลิ โนเล-อิค กรดไขมันลิโนเลนิค ช่วยในการดูดซึมวิตามินที่ละลายในไขมัน ได้แก่ วิตามินอี ดี เอ และเค เป็นฉนวนป้องกันความร้อนออกจากร่างกาย และห่อหุ้มป้องกันอันตรายต่อเนื้อเยื่อต่างๆ วัตถุดิบ ไขมันในอาหารสุนัข มีทั้งมาจากพืชและสัตว์ ไขมันที่ดีต้องอยู่ ในรูปของไตรกลีเซอไรด์และอื่นๆไม่เกิน 2.5% แหล่งของกรดลิโนเลอิคที่ สำคัญได้แก่ นํ้ามันลีนซีน และนํ้ามันแฟล็กซีน นอกจากนี้การเสริมอาหาร ไขมันลงในอาหารสัตว์ยังช่วยให้อาหารมีความน่ากินและเพิ่มรสชาติของอาหารอีกด้วย

วิตามินเป็นสารอาหารที่ร่างกายต้องการปริมาณน้อย แต่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต และการให้ผลผลิต ถ้าเกิดการขาดหรือไม่เพียงพอต่อความต้องการ ทำให้เกิดปัญหาได้ วิตามินที่สำคัญและจำเป็นต่อสัตว์ ซึ่งมีทั้งร่างกายสัตว์สังเคราะห์ได้เอง และมีอยู่ในอาหารสัตว์ โดยทั่วไปวิตามินแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ

1. วิตามินที่ละลายได้ในไขมัน ได้แก่ วิตามินเอ ดี อี และเค
2. วิตามินที่ละลายได้ในนํ้า เช่น วิตามินซี